Wieloryby i ich krewni Wiki
Advertisement
Płetwal błękitny
Blue whale
Rząd walenie
Podrząd fiszbinowce
Rodzina fałdowce
Rodzaj Balaenoptera
Gatunek płetwal błękitny
Galeria Zdjęcia, rysunki i inne ciekawostki

Płetwal błękitny (Balaenoptera musculus) – gatunek z rodziny fałdowców, największe poznane zwierzę jakie według naszej wiedzy żyło na ziemi.  

Do początku XX wieku płetwale mogły żyć spokojnie, nie obawiając się człowieka. Wraz z nadejściem dwudziestego stulecia sytuacja tego gatunku uległa jednak dramatycznej zmianie. Masowe polowania na wieloryby niemal całkowicie wyniszczyły niektóre populacje płetwali błękitnych – gatunek znalazł się na krawędzi wyginięcia.

Wygląd[]

Zwierzęta z tego gatunku mogą osiągać wielkość nawet 33 m (rekordowy osobnik, wyrzucony na brzeg Grytviken w 1912 roku, miał 33,58 m). Samice są zazwyczaj nieco większe od samców. Ciężar płetwali dochodzi nawet do 200 t.

Pletwal-blekitny

Ciało płetwala charakteryzuje się smukłością i opływowym kształtem. Jego głowa jest dość płaska i przypomina trochę literę "U" , centralnie na niej widnieje pojedynczy podłużny grzebień. Niewielka płetwa grzbietowa jest umieszczona w jednej czwartej długości ciała od strony ogona. Płetwy piersiowe są spiczaste i smukłe, a płetwa ogonowa jest duża i wcięta po środku. Parzyste otwory oddechowe znajdują się na szczycie głowy, chronione wysokim, mięsistym pagórkiem.

Płetwale błękitne nie są tak po prostu błękitne. W zależności od światła wydają się niebieskawo-szare, srebrzystoszare, a nawet jasnobrązowe. Poza tym rodzą się one z określonym układem znaków (cętek) na grzbiecie. Ten niepowtarzalny dla każdego osobnika wzór do końca życia nie ulega zmianie. Dzięki tym znakom naukowcy rozpoznają poszczególne osobniki i mogą w przybliżeniu określić wielkość populacji oraz poznać trasy ich wędrówek.

Anatomia[]

Płetwale błękitne to zwierzęta o ogromnej masie, sama warstwa tłuszczu podskórnego może u nich osiągać około 50 cm grubości i ważyć łącznie do 50 000 kg.

BlueWhaleSkeleton

Ich język może ważyć około 3000 kg, serce zaś 600 - 700 kg i mieć wielkość małego samochodu. Średnica ich tętnic jest natomiast na tyle duża, że bez problemu zmieściłby się w nich dorosły człowiek. Płetwale błękitne nie mają zębów, ich fiszbin ma czarną barwę. Gdy otwierają pysk, fałdy skóry odsłaniają przełyk, pozwalając im połykać pokarm.

Odżywianie[]

Płetwale błękitne odżywiają się głównie krylem, planktonem, drobnymi krabami i w przeciwieństwie do innych wielorybów żerują zarówno latem jak i zimą. Dorosły osobnik tego gatunku może zjeść w ciągu doby nawet trzy i pół tony krylu!

Rozmnażanie[]

Zachowania godowe płetwali błękitnych nie różnią się od zachowań innych waleni. Osobniki przewracają się wówczas na bok, wysuwając nad powierzchnię wody połowę ogona, wpływają pod siebie nawzajem.

Ciąża trwa około 11 miesięcy. Samica rodzi jedno młode raz na 2-3 lata.

Blue-whale-calf

Ciężarne samice przypływają na Kopułę Kostarykańską w końcu ostatniego trymestru. Młode przychodzą na świat w styczniu. Na krótko przed porodem płód jest tak duży, że ledwo mieści się w macicy. Jest w niej tak mało miejsca, że skóra płetwala zagina się w fałdy, które znikają po jakimś czasie przebywania w słonej wodzie.

Do porodu dochodzi tuż pod powierzchnią wody.

Mlody pletwal blekitny

Najpierw pojawia się ogon. Krew wielorybów bardzo szybko krzepnie, co chroni je przed niebezpieczeństwem ataku drapieżników. Płetwale błękitne mają tuż po urodzeniu około 8 metrów długości i doskonale pływają. Matka karmi je przez 7 miesięcy swoim, zawierającym aż 40% tłuszczu, mlekiem. W tym czasie maluchy przybierają na wadze 100 kilogramów dziennie. Pełną dojrzałość osiągają w wieku 10 lat.

Zachowanie[]

Ssaki te co jakiś czas wynurzają się, zaledwie na kilka sekund, aby zaczerpnąć powietrza. Towarzyszy temu zawsze nawet około dziesięciometrowa fontanna. Mimo swojej niewyobrażalnej wielkości, płetwale błękitne szybko pływają. Osiągają średnią prędkość około 5 węzłów (prawie 10 kilometrów na godzinę). Dziennie mogą przebyć około 160 kilometrów w dowolnym kierunku.

Sezonowe migracje[]

Największym ocalałym skupiskiem płetwali błękitnych jest, licząca około 2000 osobników, populacja żyjąca na północno - wschodnim Pacyfiku. Co roku osobniki tej populacji migrują z północy na południe i z powrotem. Płetwale z północno - wschodniego Pacyfiku udają się więc zimą w długą wędrówkę aż do Kopuły Kostarykańskiej, gdzie łączą się w pary i wydają na świat młode. Kopuła Kostarykańska to rodzaj anomalii termicznej, polegającej na, wywoływanym przez specyficzne wiatry i prądy, wypływie zimnej wody stosunkowo blisko pod powierzchnię oceanu. Zjawisko to sprawia, że woda, pochodząca wprost z zimnych, oceanicznych głębin, znajduje się zaledwie 10 metrów od powierzchni. Woda ta obfituje w składniki odżywcze, między innymi fosforany, azotany czy krzemiany, które są doskonałym „nawozem” dla małych roślin, fitoplanktonu i zooplanktonu. Stanowi to z kolei doskonałe środowisko dla płetwali, żywiących się głównie planktonem i krylem.

Dźwięki[]

Płetwale błękitne są nie tylko największymi, ale i najgłośniejszymi mieszkańcami Ziemi. Niskie dźwięki wydawane przez płetwale błękitne rozbrzmiewają w wodzie około 30 sekund i przemierzają setki kilometrów, ale usłyszeć je można tylko przy użyciu specjalistycznego urządzenia – hydrofonu. Odgłosy te są rzadkie i towarzyszą najprawdopodobniej okresowi godowemu, łączeniu się w pary. Płetwale błękitne wydają także ultradźwięki, które służą im do echolokacji.

Wielorybnictwo[]

W czasach, kiedy do polowań na wieloryby używano żaglowców, płetwal błękitny, jako zwierze zbyt duże i silne, był stosunkowo bezpieczny. Jego zguba została przesądzona wraz z pojawieniem się parowców i trawlerów-przetwórni. W samym tylko 1930 roku zabito blisko 30 000 płetwali błękitnych, a po kolejnych 35 latach powołano Międzynarodową Komisję ds. Wielorybnictwa, która zajęła się ich ochroną. Ocenia się, że do dziś przetrwało zaledwie kilka tysięcy tych ssaków.

Ciekawostki[]

  • Płetwale błękitne żyją średnio 80 lat.
  • Na lądzie płetwal błękitny zginąłby, pod wpływem własnego ciężaru.

Nazwa[]

Pierwszy człon łacińskiej nazwy, Balaenoptera, pochodzi od łacińskiego słowa balaena (wieloryb) oraz greckiego pteron (płetwa). Drugi człon, musculus, interpretowany może być natomiast dwojako: jako przymiotnik „muskularny” lub... zdrobnienie „myszka”. Być może Karol Linneusz wybrał to określenie gatunkowe, by zażartować sobie z tego największego na Ziemi stworzenia.

Ekologia[]

Żeby ocalić płetwale błękitne, naukowcy starają się poznać zwyczaje tych ogromnych, tajemniczych zwierząt. Odnaleźć miejsca, w których żerują i wydają na świat potomstwo oraz rozpoznać trudności, jakie napotykają.

Zasięg występowania[]

Zasieg wystepowania pletwala blekitnego

Płetwale błękitne występują we wszystkich oceanach; bywają sporadycznie widywane u wybrzeży. Wykonują sezonowe wędrówki; podczas okresu letniego, płetwale podążają za topniejącym lodem.

Galeria[]

Blue Whale 001 noaa body color
Aby zobaczyć całą galerię, kliknij tutaj.

Advertisement